:

 غلات نقش ویژه و مهمی در الگوی مصرف هر کشوری را در دنیا دارد و به همین دلیل از دیر باز حکومتهای حاکم بر دنیا برخوردی فعال در جهت ازدیاد غلات بویژه گندم مورد نیاز کشور خود کرده اند. از سقراط نقل می کنند که گفته است، نظامی می تواند بر آتن حکومت کند که قادر باشد نان آنرا براحتی تأمین کند. جمعیت دنیا در  7000 ـ 147000سال قبل از میلاد   10-5 میلیون نفر و در  ابتدای قرن بیستم حدود 5/1 میلیارد نفر در سال 1960 بالغ بر 3 میلیارد نفر بوده است و در سال 1965 رشد جمعیت دنیا 2% بوده است که بعداً در سالهای  (1977-1970)  به 9/1% و در سالهای (90-1988) به 6/1 درصد کاهش یافته است. چنانچه رشد جمعیت بدین ترتیب ادامه یابد، جمعیت دنیا در سال 2025.  احیاناً به 2/8 میلیارد نفر خواهد رسید. بیش از ⅔ جمعیت دنیا در ممالک در حال توسعه زندگی می کنند و بیش از 20% جمعیت ممالک توسعه نیافته در قحطی به سر می برند و متجاوز از 50% فقر غذایی دارند که خود عامل مهم بیماری و ناتوانایی جسمی است. افزایش جمعیت دنیا یکی از مسائل مهم قرن آینده خواهد بود. یکی از مهمترین تولیدات غذایی برای انسان غلات می باشند تقریبا 55% از پروتئین ها و 15% از چربی ها،70% از گلو سید ها و به طور کلی 55-50% کالری مصرف شده توسط انسان در دنیا به وسیله غلات تامین می گردد.   (نورمحمدی و همكاران، 1389).

طبقه بندی گیاه گندم نانوایی به صورت زیر است :

قلمرو             : گیاهان          = Plantae

بخش             : گل داران       = spermatophyta

زیر بخش         : نهان دانگان     = angiosperm

رده               : تك لپه ای ها  = monocotyledon

راسته             : گرامینالس      = Graminales

خانواده یا قبیله  : تری تی سه آ  = Triticeae 

جنس            : گندمیان        = Triticum

گونه              : گندم نان       = Aestivum

متخصصان گندم را به 16 گونه تقسیم و بر حسب اینکه سلولهای به وجود آورند ه آن دارای 7 و 14 یا 21 جفت کروموزوم باشند و آنرا به سه گروه تقسیم می کنند بنابراین جنس گندم 16 گونه دارد. مهمترین گونه های  زراعی که قابلیت فرآوری را دارندشامل T.dorumو T.vulgare یا T.aestiveumو T.cumpactumمی‌باشند.(کریمی،1371) . 

 1-1 تاریخچه:

1-2 سطح زیر کشت و تولیدات :

    غلات گروهی از گیاهان زراعی متعلق به قبیله پوآسه ( گرامینه ) هستند و از هزاران سال پیش تاکنون در تغذیه انسان و دام دارای اهمیت زیادی می باشند. در این گروه از گیاهان زراعی،گندم، ذرت، چاودار، یولاف، ذرت  خوشه ای، ارزن و برنج قرار دارند و در ممالک مختلف دنیا بنا به ویژگیهای آب و هوایی، مسائل اقتصادی ، خاک و ….. دارای اهمیتهای متفاوتی هستند و بعضی از آنها در ممالکی که آشنایی زیادی با آنها ندارند اصلاً کشت و کار نمی شوند و یا در سطح بسیار کمی کاشته می شوند، همانند یولاف و چاودار در ایران . غلات به دلیل اهمیت بسیار زیادی که در تغذیه انسان و دام دارند بیشترین سطح زیر کشت را در میان تمامی گیاهان زراعی دارا  می باشند.

جدول شماره (1-1) بیانگر سطح زیر کشت، میانگین عملکرد و کل تولید جهانی می باشد. سطح زیر کشت گندم،جو، ذرت و برنج افزایش داشته و ذرت خوشه ای، ارزن ثابت مانده ولی چاودا و یولاف کاهش یافته است

خرید اینترنتی فایل متن کامل :

 

 

 

جدول شماره 1-1سطح زیر کشت غلات، میانگین محصول در هکتار و تولید جهانی غلات

 ( 1993 FAO )

ناحیه	سطح زیر کشت         ( هزار هکتار)			میانگین عملکرد ( کیلو گرم در هکتار )			کل تولید                                                 ( هزار تن )
	1993	1990	81-1979	1993	1990	81-1979	1993	1990	81-1979
آفریقا	78379	71379	64665	1208	1233	1112	94702	88019	71954
آمریکای شمالی	93197	102313	104704	3690	3929	3531	343883	401938	369614
آمریکای جنوبی	33094	34434	37615	2507	1984	1776	82981	68334	66847
آسیا	307341	310822	304044	2938	2776	2106	902883	862876	640251
اروپا	62511	66262	70195	4158	4272	3522	259925	283072	247217
اقیانوسیه	14873	13538	16196	1974	1804	1354	29354	24426	21964
دنیا	691182	704209	718458	2741	2772	2210	1894298	1952174	1588303

جدول 1-2 حاکی از آن است که عملکرد ذرت در همین تاریخ یعنی سالهای 81-1979 میانگین عملکرد از 3340 کیلوگرم به 3658 کیلوگرم در هکتار در سال 1990 افزایش پیدا کرده است. بخش عمده این افزایش به علت استفاده از رقم های  ذرت دو رگه یا (هیبرید) بوده است. از نظر ارزش انرژی (کربوهیدرات) که از غلات حاصل می شود ذرت با تولید 837 کیلو ژول در هکتار، برنج با 737  کیلوژول در هکتار، ذرت خوشه ای با 477 کیلو ژول در هکتار و گندم با 460 کیلوژول در هکتار به ترتیب دارای مقامهای اول و چهارم می باشد.

جدول شماره 1-2. وضعیت جهانی غلات، ( سطح زیر کشت، تولید و مقدار محصول )            ( 1993 ، FAO )

غلات	درصد سطح زیر کشت		درصد تولیدات محصول		میانگین محصول  ( Kg. ha )
	1990	81-1979	1990	81-1979	1990	81-1979
گندم	8/32	7/32	6/30	28	2586	1886
جو	3/10	3/11	3/9	8/9	2500	1940
یولاف	9/3	4	1/2	3	1900	1660
چاودار	3/2	1/2	2	5/1	2420	1660
برنج ( شلتوک )	8/20	20	5/26	25	3540	2760
ذرت	3/18	9/17	1/25	6/26	3658	3340
ذرت خوشه ای	6	3/6	9/2	1/4	1366	1441
ارزن	6/5	7/5	5/1	9/1	820	670

 1-3. اهمیت دانه غلات از نظر غذایی :