امروزه دسترسی و كنترل منابع آبی به یكی از مهمترین مسائل و موضوعات قرن اخیر تبدیل شده است. در گذشته آبیاری معمولی ترین روش برای مقابله با كم آبی بود اما امروزه با كاهش شدید منابع آب، راه حل های دیگری مورد توجه قرار گرفته است. برای مثال محققان اصلاح نباتات در حال تحقیق بر روی یافتن گیاهان سازگارتر با محیط های مستعد بروز خشكی و نیز دستیابی به گیاهان با بازده مصرف آب بالا و در عین حال ثبات عملكرد بالا می باشند (Anonymous, 2010).

   طبق گزارش های سازمان مدیریت منابع آب ایران(1389، 1388)، كشور ایران به سبب واقع شدن بر روی كمربند خشك جهانی همواره در معرض خشكی می باشد(بی نام، 1389). نزدیک به دو سوم بارندگی سالیانه در سطح كره زمین تبخیر شده و از دسترس خارج می گردد و بیش از نیمی از آنچه باقی می ماند بدون استفاده به سمت دریاها جاری می گردد، از سوی دیگر مقدار بارندگی و توزیع آن بسیار متغیر است به طوری كه در یک سال با خشكسالی مواجه بوده و سال دیگر سیل جاری می گردد. سهم آب در بخش كشاورزی در جهان، حدود هفتاد و پنج درصد است در حالیكه این رقم در ایران 94 درصد است. 65 درصد مناطق خشک و 25 درصد مناطق نیمه خشک از اراضی کل کشور با متوسط بارندگی 252 میلی متر در سال، در معرض بسیاری از تنش های محیطی از جمله خشکی، شوری و درجه حرارت بالا است(حیدری شریف آباد،1382). 

   بررسی ها نشان داده است كه سطوح مختلف تنش خشكی می تواند تاثیرات متفاوتی بر هر یک از صفات فنولوژیك، مرفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه بگذارد و گیاهانی كه به این لحاظ تغییرات و خسارات ناخواسته كمتری را متحمل می گردند به لحاظ مقاومت به دوره های كم آبی ارجحیت داشته و پتانسیل بالاتری برای تولید در مناطق خشك و نیمه خشك (Pessarakli, 2006).

ارزیابی کلی از توان بخش کشاورزی نشان می دهد سطح زیر کشت و زمین های کشاورزی کشور چندان قابل افزایش نیست لذا بهترین راه مقابله با این وضعیت، تلاش در جهت افزایش عملکرد در واحد سطح با مدیریت صحیح در مصرف آب کشاورزی است(بقایی، 1383). در این راستا ضمن توجه به توسعه فیزیکی منابع تامین آب، بایستی بخش بزرگی از سیاست ها به کنترل مصرف آب در داخل مزارع معطوف شود. اتخاذ روش های مختلف به منظور استفاده صحیح و بهینه از منابع آب و همچنین شناخت روابط آب در مراحل مختلف رشد، به همراه بررسی اثرات کمبود آب بر واکنش های بیوشیمیایی و فیزیولوژیک گیاه، از لحاظ سازوکارهای مقاومت، تحمل و سازگاری در رأس تحقیقات زراعی قرار دارد(اویسی، 1389). یکی از چالش­های اصلی در تلاش جهت رسیدن به تولید پایدار محصولات کشاورزی، تنش­های محیطی می­باشند. واکنش­های گیاهان به تنش­های محیطی پیچیده بوده و شامل بسیاری از انواع عکس العمل­های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی می­ شود (کافی و همکاران، 1385). این قبیل واکنش­ها در گیاهان در معرض تنش در جهت غلبه یافتن، اجتناب و یا خنثی کردن اثرات تنش آغاز می­گردد. تحمل یا حساسیت در برابر یک نوع از شرایط پر تنش بستگی به ریخته ژنتیکی و بیوشیمیایی گونه­ ها دارد(Levitt, 1980).

• اهمیت تولید دانه های روغنی

روغن یکی از مواد اصلی مورد نیاز انسان است و حدود 20 درصد از کالری روزانه مورد نیاز انسان، بسته به رژیم های غذایی متفاوت، توسط روغن تامین می شود. روغن مورد نیاز انسان از دو منبع حیوانی و گیاهی تامین می شود که در گذشته روغن های حیوانی سهم بیشتری را در تامین روغن مورد نیاز داشتند. روغن های گیاهی

خرید اینترنتی فایل متن کامل :

 

 

 مصارف خوراکی کمی داشته و اغلب از روغن های گیاهی در مصارف صنعتی و سوخت استفاده می شد(سید شریفی، 1388).

• تعریف دانه های روغنی

دانه های روغنی به آن دسته از گیاهان اطلاق می شود که ذخیره روغن فقط در بخش اندوخته دانه صورت گیرد و مقدار روغن در دانه کم تر از 15 درصد نباشد. ولی، گیاهان روغنی به گیاهانی گفته می شود که ذخیره روغن و یا چربی در اندام های مختلف گیاهی نظیر میوه، هسته و ریزوم صورت می پذیرد. در کلیه دانه های روغنی نسبت روغن به پروتئین 2:1 است. هر یک از این دانه های روغنی به تیره های گیاهی گوناگون تعلق داردکه در شرایط آب و هوایی و اکولوژیک مناسب می توان از آن برای تولید روغن استفاده کرد. از جمله این دانه های روغنی، به آفتابگردان، کلزا، گلرنگ، پنبه دانه، بادام زمینی، سویا، بزرک و کنجد می توان اشاره کرد(Doney, 1990).

• تولید دانه های روغنی

ظرفیت و امکانات تولید دانه های روغنی را در کشور می توان در سه بخش سطح زیر کشت، افزایش عملکرد و کاهش هزینه های تولید مورد بررسی قرار داد. کشت دانه های روغنی در ایران از گذشته های دور رواج داشته و طی ده سال گذشته سطح زیر کشت آن حدود 20 درصد و میزان تولید آن حدود 120 درصد افزایش داشته است(بی نام، 1389).

    سطح زیر کشت انواع دانه های روغنی در کشور طی سه دهه گذشته همواره رشد داشته است و از 88000 هکتار در سال 1356 به 232000 هکتار در سال 1382 رسیده است      (بی نام.1390).

• فرضیات:

• با بهره گرفتن از زئولیت و سوپرجاذب آب کمتری برای تولید گیاه استفاده می شود.
• استفاده از سوپرجاذب، آب مورد نیاز گیاه را در زمان قطع آبیاری تأمین خواهد کرد.
• زئولیت مصرفی، سبب تأمین آب مورد نیاز گیاه در زمان قطع آبیاری خواهد شد.

اهداف:

در مجموع رئوس اهدافی که در این پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفت عبارتند از:

– بررسی اثرات کاربرد زئولیت برعملکرد و اجزای عملکرد کلزا.

– بررسی اثرات استفاده از سوپرجاذب بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه کلزا.

– مقایسه اثرات زئولیت و سوپرجاذب برعملکرد واجزای عملکرد گیاه کلزا.

1-7 – تاریخچه و کلیاتی درباره  کلزا

    کلزای سنتی(Hear): حاوی 22 تا 60 درصد اسید اروسیک در روغن و 100 تا 205 میکرومول گلوکوزینولات در هر گرم کنجاله می باشد.

ارقام یک صفر (Lear): معمولا واریته های کانادایی بوده و حاوی کمتر از 5 درصد اسید اروسیک در روغن و 100 تا 205 میکرومول گلوکوزینولات در هر گرم کنجاله می باشد.

 ارقام دو صفر: نوع تکامل ارقام یک صفر بوده و حاوی کمتر از 2 درصد اسید ارو سیک در روغن و 18 تا 30 میکرومول گلوکوزینولات در هر گرم کنجاله می باشد.

  ارقام سه صفر: نوع اصلاح شده ارقام شلغم روغنی بوده و اصطلاحا به آنهایی Candle می گویند که دارای حداقل میزان اسید اروسیک وگلوکوزینولات و فیبر می باشند.