اثر کاربرد محلول پاشی سایکوسل و سولفات |
باقلا یکی از مهمترین محصولات زمستانهی دارای ارزش غذایی بالا در دنیا و ایران میباشد. به منظور ارزیابی اثر محلول پاشی کندکننده رشد گیاهی (سایکوسل یا CCC) و سولفات روی بر ویژگیهای رویشی، اجزاء عملکرد و محتوای روی و پروتئین باقلای رقم برکت، آزمایشی به صورت فاکتوریل که فاکتور اول شامل سطوح مختلف سایکوسل (0 ،500 ،1000و1500 میلیگرم در لیتر) و فاکتور دوم شامل سطوح مختلف سولفات روی (0 ،2 و4 در هزار) بود، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. نتایج تجزیهی واریانس نشان داد که کاربرد سولفات روی موجب افزایش معنیدار میزان عملکرد، پروتئین و محتوای روی در دانه گردید، اما کاربرد سایکوسل کاهش ارتفاع، افزایش انشعاب و افزایش عملکرد را در پی داشت. بیشترین عملکرد غلاف (83/3 کیلوگرم در مترمربع) از محلولپاشی سایکوسل با غلظت 1500 میلیگرم در لیتر به دست آمد. بالاترین میزان روی (18/60 میلیگرم در لیتر) و پروتئین (25/27%) دانه، به ترتیب، از محلول پاشی توام سولفات روی با غلظت 4 در هزار و سایکوسل با غلظت 500 میلی گرم در لیتر و همچنین محلول پاشی سولفات روی با غلظت 4 در هزار حاصل شد. با توجه به نتایج پژوهش حاضر، کاربرد کندکننده رشد سایکوسل 500 میلی گرم در لیتر و سولفات روی 4 در هزار به منظور کنترل رشد رویشی و افزایش کمی و کیفی محصول باقلای رقم برکت در منطقه ممسنی قابل توصیه است.
واژه های کلیدی: باقلا، رقم برکت، سایکوسل، سولفات روی، عملکرد، پروتئین
- اهمیت تحقیق
باقلا[1] یكی از بقولات زراعی بسیار قدیمی است. بذرهای این گونه از محلهای مربوط به عصر نوسنگی در اسپانیا و اروپای شرقی و همچنین مكانهای عصر مفرغ در سوئد و ایتالیا كشف شده است. Vicia faba حدود 1800 سال قبل از میلاد در اروپا كشت میشده است (پارسا و باقری، 1387).
باقلا یکی از مهمترین محصولات زمستانهی دارای ارزش غذایی بالا در جهان است. دانه های بالغ باقلا منبع خوب پروتئین (حدود 25 درصد دانه های خشک)، نشاسته، سلولز، ویتامین ث و مواد معدنی هستند (Hamilton, 2005)؛ بنابراین این گیاه اهمیت فزایندهای برای غذای انسان و حیوان در آینده دارد. با توجه به این مسئله بهبود ساختار گیاه، مولفههای مربوط به عملکرد و همچنین کیفیت عملکرد دانه (که به واسطه محتوای کلی کربوهیدرات و پروتئین نشان داده می شود)، از جمله مواردی میباشند که در تحقیقات در زمینه حبوبات از جمله باقلا مد نظر محققان قرار میگیرد (Ibrahim et al., 2007).
تنظیمکننده های رشد گیاهی به خاطر تاثیر در رشد و نمو در غلظتهای خیلی کم شناخته شده اند (Jules et al., 1981). در این میان تاثیر تنظیمکنندگی رشد کلرمکوات کلراید نخستین بار توسط تولبرت (1960)، در طیف وسیعی از گیاهان به اثبات رسید. هدف اولیه از کاربرد کلرمکوات کلراید در تولید گیاهان زراعی به اثر ضد خوابیدگی آن محدود می شود. نتایج پژوهشهای بعدی نشان داد که کاربرد کلرمکوات کلراید حتی در غیاب خوابیدگی[2] (ورس) هم باعث افزایش عملکرد در دانه میگردد (Ma and Smith, 1992). از طرف دیگر عناصر ریزمغذی در گیاهان زراعی با تاثیر بر فرایندهای رشد و نموی، شاخص های کمی و کیفی آنها را تغییر می دهند (بابائیان و همکاران، 1387). مصرف عناصر ریزمغذی علاوه بر نقشی که در افزایش عملکرد کمی و کیفی محصولات کشاورزی دارند، در سلامتی انسان و دام، که از مواد اولیه گیاهی استفاده می کنند، نیز تاثیر بسزایی دارند (پارسا و باقری، 1387). در مطالعات صورت گرفته مشخص شده است که اکثر خاکهای ایران دارای pH بالا و مقادیر زیادی آهک هستند (ملکوتی و غیبی، 1376؛ غیبی، 1376). در این نوع خاکها حلالیت عناصر ریزمغذی کم است و همین امر منجر به کاهش قابلیت در دسترس بودن این عناصر برای عمدهی گیاهان زراعی می شود (ملکوتی و غیبی، 1376؛ Sigh et al., 1996). در این میان روی از جمله عناصر کم مصرفی است که کمبود آن در خاکهای زراعی ایران هم به دلیل موارد ذکر شده در بالا و هم عدم رواج مصرف کودهای محتوی روی عمومیت دارد (ملکوتی و طهرانی، 1378).
با توجه به مطالب بالا و به دلیل تحقیقات کمی که در مورد اثرات عناصر کم مصرف از جمله روی و همچنین کندکننده های رشد گیاهی مانند سایکوسل بر روی گیاه باقلا صورت گرفته است، انجام بررسی در چنین زمینههایی می تواند کمک قابل توجهی به شناخت بهتر و بیشتر اثرات این مواد بر روی گیاه باقلا در جهت افزایش کمیت و کیفیت محصول داشته باشد.
اهمیت اقتصادی و غذایی باقلا
در كنار این كاربردها، ویژگیهایی از قبیل عملكرد بالا، دانه های كوچك، فاكتورهای غیر تغذیهای كم، توانایی بالای سازگاری با كشاورزی مدرن، طول عمر انبارداری، انتقال آسان و قیمت پایین، این گیاه را برای كشاورزان، كارخانهداران و از نظر تغذیهای جالب ساخته است (Duc, 1997). از نظر ارزش غذایی، باقلا یكی از منابع مهم پروتئین و انرژی برای بسیاری در آفریقا، آسیا و آمریكای لاتین و یک جایگزین خوب برای پروتئین گران گوشت و ماهی میباشد (Ibrahim et al., 2007). بذور بالغ باقلا سرشار از پروتئین، نشاسته، سلولز، ویتامین و مواد معدنی هستند (Hamilton, 2005).
جدول 1-1- اسید آمینههای موجود در باقلا بر اساس درصد كل ازت موجود در دانهی آن
اسید آمینه | درصد | اسید آمینه | درصد |
اسپارتیك | 4 | متیونین | 4 |
ترئونین | 5/0 | لیزین | 6/0 |
سرین | 3/0 | ایزولوسین | 1/0 |
آسپاراژین | 21 | لوسین | 1/0 |
گلوتامیک اسید | 2/1 | تیروزین | 3/0 |
گلوتامین | 8/5 | فنیل آلانین | 5/0 |
پرولین | 4/2 | هیستیدین | 7/0 |
گلیسین | 1 | آرژنین | 6/35 |
آلانین | 7/3 | آلفا آمینو بوتیریک اسید | 4/0 |
والین | 5/0 | تریپتوفان | نادر |
مأخذ: زراعت حبوبات، کوچکی وبنایان اول(1388)
جدول1-2- مقایسه بین تركیبات سویا و باقلا
درصد | سویا | باقلا |
رطوبت | 25 | 5 |
پروتئین | 95/90 | 86 |
خاكستر | 4/2 | 2/5 |
نشاسته | بسیار كم | 4/0 |
چربی | 1/20 | 9/0 |
مأخذ: زراعت حبوبات، كوچكی و بنایان اول(1388)
جدول 1-3- درصد تركیب ماده خشك در بذر باقلا
ترکیب | زمستانه (%) | بهاره (%) |
پروتئین خام | 5/26 | 4/31 |
پروتئین خالص | 24 | 2/28 |
فیبر خام | 9 | 8 |
خاكستر | 4 | 4 |
سیلسیم | 1/0 | 1/0 |
كلسیم | 19/0 | 16/0 |
فسفر | 68/0 | 66/0 |
منیزیم | 13/0 | 13/0 |
پتاسیم | 22/1 | 14/1 |
سدیم | 02/0
|
01/0 |
مأخذ: زراعت حبوبات، كوچكی و بنایان اول(1388)
-3- فرضیات تحقیق
1. کاربرد سطوح مختلف سایکوسل به صورت محلول پاشی می تواند باعث کنترل رشد رویشی و افزایش عملکرد رقم باقلای برکت شود.
- کاربرد سطوح مختلف سولفات روی به صورت محلول پاشی می تواند باعث بهبود ویژگیهای رویشی و افزایش عملکرد رقم باقلای برکت شود.
-
خرید اینترنتی فایل متن کامل :
-
- برهمکنش سایکوسل و سولفات روی می تواند موجب افزایش عملکرد گردد.
-4- اهداف تحقیق
بررسی اثر کاربرد کندکننده رشد سایکوسل بر کنترل رشد رویشی و افزایش عملکرد در رقم باقلای برکت.
- بررسی اثر کاربرد سولفات روی بر بهبود عملکرد رقم باقلای برکت.
بررسی برهمکنش سایکوسل و سولفات روی بر ویژگیهای رویشی و اجزای عملکرد رقم باقلای برکت.
4 .کاهش درصد پوکی غلافها و افزایش عملکرد دانه
2- مروری بر تحقیقات انجام شده
2-1- گیاهشناسی باقلا
باقلا جزء گیاهان زمستانهی عالی گلدار، از راستهی دولپهایها[3]، خانوادهی بقولات[4]، زیرخانوادهی پروانهآسایان[5] و جنس vicia میباشد. در زیرخانوادهی پروانهآسا 480 جنس و 14700 گونه وجود دارد، كه بسیاری از آنها منابع مهم غذایی بشر و حیوانات هستند (كوچكی و بنایان اول، 1388). جنس بزرگ vicia دارای بیش از 130 عضو میباشد. باقلا متعلق به زیرجنس vicia است كه 6 گونه دارد. این گیاه، دیپلوئید با 6 جفت كروموزوم (2n=2x=12) میباشد كه در تلاقی با سایر گونه ها هیبرید باروری تولید نمیكند. این گیاه یک گونه با دگرگشنی ناقص[6] است كه میزان دگرگشنی آن بین 20 تا 60 درصد گزارش شده است. باقلا عمدتاً توسط حشرات، دگرگرده افشانی می شود. از نظر مورفولوژیكی، باقلا گیاهی یكساله[7]، ایستاده، مستحكم و قویبنیه، صاف (بدون كرك) و پربرگ به ارتفاع 30 تا 180 سانتیمتر است. ساقهی آن قوی، چهارگوش و توخالی با 2 تا 7 شاخه در پایه بوته میباشد. برگهای آن متناوب و مركب بوده و برگچهها 2 تا 6 عدد، بیضوی تا كشیده و به ابعاد 3 تا 10 سانتیمتر طول در 1 تا 4 سانتیمتر عرض میباشد. گلهای آن به رنگ سفید كدر با لكههای ارغوانی درشت بوده و گلآذین، كوچك، محوری با دمگل كوتاه و1 تا 6 گل است. پیشرفت گلدهی از قسمت های پایینی تا قسمت نوك ساقه بوده و 14 تا 20 روز طول میكشد (پارسا و باقری، 1387). بر اثر رقابت و تراكم بوتهها، گلها در گرههای بالایی تشكیل میشوند (پیوست، 1381). با شروع رشد زایشی تمایل به ادامه رشد رویشی در آن دیده میشود (كوچكی و بنایان اول، 1388؛ هاشم آبادی و صداقت حور، 1385).
میوهی باقلا، مانند سایر گیاهان این خانواده، غلافی است به طول 10 تا 20 سانتیمتر و دارای 3 تا 8 دانه در هر غلاف است (كوچكی و بنایان اول، 1388). غلافهای آن شبه استوانهای تا پهن، در ارقام زراعی به طول 5 تا 10 سانتیمتر و در ارقام باغی تا 30 سانتیمتر میباشد (پارسا و باقری، 1387).
شكل و اندازه دانهها و نیز رنگ آنها نسبت به ارقام مختلف متفاوت است (كوچكی و بنایان اول، 1388)، و از فشرده (كتابی) تا كروی وجود دارد. طول بذور حدود 1 تا 6/2 سانتیمتر و به رنگ سفید، سبز، قهوهای، ارغوانی یا سیاه میباشد. ارقام آن بر اساس اندازه بذر به سه نوع تقسیم میشوند: ارقام دانه درشت، ارقام دانه ریز و ارقام دانه متوسط[8]. جوانهزنی بذر به صورت هیپوجیل[9] (لپهها زیر خاك) است (پارسا و باقری، 1387). لپهها بافت ذخیرهی بذرها هستند و 84 تا 88 درصد وزن خشك بذر را تشكیل می دهند و 11 تا 14 درصد آن پوسته میباشد. متوسط مقدار پروتئین در بذر خشک آن 4/23 درصد میباشد (كوچكی و بنایان اول، 1388).
باقلا جزء گیاهان مقاوم به سرما به حساب می آید (تصدیقی، 1364). این گیاه محصول فصل خنك است و تا 5 درجه سانتیگراد را تحمل میكند. گرمای زیاد در این گیاه اختلالات رشد جنین، ریزش گلها و كاهش تعداد بذرها در غلاف را به همراه دارد (هاشم آبادی و صداقت حور، 1385). رشد و نمو و تشكیل میوه در گیاه منوط به دمای كم و رطوبت بالای محیط است. این گیاه نسبتاً روز بلند است (پیوست، 1381).
باقلا دارای یک ریشه اصلی كاملاً رشد كرده میباشد و ریشه های فرعی آن به خوبی رشد نكردهاند (كوچكی و بنایان اول، 1388). ریشهها قوی و منشعب هستند و تا عمق 100 الی 120 سانتیمتر در خاك نفوذ میكنند (كوچكی و بنایان اول،1388؛ هاشمآبادی و صداقت حور، 1385). ریشه های فرعی به طور مورب در داخل خاك رشد و نمو كرده و گرههای تثبیت ازت نیز بر روی آنها دیده می شود (كوچكی و بنایان اول، 1388). ریشه اصلی این گیاه توانایی نفوذ در خاكهای فشرده و سنگین را دارد و بقایای ساقهی آن با دوام طولانی به كاهش فرسایش خاك كمك میكند (كاظمی پشت مساری، 1388).
2-2- ارقام باقلا در دنیا
2-2-1- فلورد[10]
اولین رقمی است كه برای كشاورزان استرالیایی معرفی شد. به طور گستردهای رشد میكند. دانه های كوچك آن، هر 100 عدد حدود 30 تا 45 گرم وزن دارد. پوستهی دانه بهرنگ قهوهای یا زرد كمرنگ است. در آزمایشهایی كه در نقاط مختلف انجام شده، این رقم عملكرد خوبی نشان داده؛ ولی به بیماریهای لكه قهوهای[11] و برق زدگی[12] خیلی حساس است، كه باعث كاهش عملكرد آن می شود. كاربرد قارچكش برای كنترل بیماری در اغلب نواحی آلوده است.
2-2-2- آسکوت[13]
یک گزینش از رقم فلورد است كه در جنوب استرالیا در سال 1996 تحت برنامهی PBR آزاد شد. این رقم مقاوم به بیماری برق زدگی است. در اغلب صفات مشابه رقم فلورد میباشد. چون در زراعت آن كمتر از قارچكش استفاده می شود، عملكرد بهتری از نظر كیفیت دانه دارد. دانه های این رقم حالت رنگ پریدگی را نشان میدهند.
2-2-3- بارکول[14]
اخیراً از رقم فلورد آزاد شده و توسط برنامهی PBR به ثبت رسیده است. این رقم در نوع دانه و حساسیت به بیماری شبیه رقم فلورد میباشد، اما غلافهای بیشتری در هر گره در ساقه دارد.
2-2-4- فلستا وی اف[15]
رقم جدیدی كه در سال 1998 آزاد شده و به طور جزئی دانهاش بزرگتر از رقم فلورد است. این رقم نسبت به بیماری لكه قهوهای و برق زدگی بیشتر از رقم فلورد مقاومت نشان میدهد. عملكرد خوبی در اغلب جاهایی كه كشت می شود، دارد. فلستا وی اف تحت پوشش برنامهی PBR میباشد.
فرم در حال بارگذاری ...
[شنبه 1400-05-09] [ 12:05:00 ق.ظ ]
|